Europejska Wspólnota Węgla i Stali

Europejska Wspólnota Węgla i Stali - EWWiS

Potęga zniszczeń drugiej wojny światowej wywoływała w ludziach lęk o przyszłość. Zadawano sobie pytanie: co zrobić, aby już nigdy więcej nie doświadczyć takiej katastrofy? Wojna była bowiem dramatem zarówno w sferze społecznej, jak i kulturalnej, politycznej oraz gospodarczej. Z jej piętnem ludzkość borykała się przez wiele wieków i śmiało można zaryzykować stwierdzenie, że będzie borykała się już zawsze. Rozmiary spustoszenia sprawiły, że zaczęto dostrzegać potrzebę współpracy i integracji w celu zapobiegania podobnym traumom oraz wspieranie się wzajemnie na różnych polach.

Punktem wyjścia stała się jednak okupacja niemiecka, która nie pozwalała na wdrażania wymienionych idei. Rozpoczęto więc prace nad uzyskaniem kontroli nad przemysłem ciężkim, nad którym monopol posiadali właśnie Niemcy. Surowcami, zasługującymi w tym czasie na miano strategicznych była stal oraz węgiel. Wydobywanie ich przez Niemcy spotkało się z oporem ze strony francuskiej, która obawiała się zwiększenia siły Niemiec.

Autorem rozwiązania został francuz Jean Monnet, pełniący funkcję ówczesnego ministra do spraw planowania. Jego koncepcja francusko-niemieckiego kontrolowania przemysłu ciężkiego spotkała się z aprobatą ministra spraw zagranicznych. Zaproponował on jednak, aby do projektu włączyć również inne, europejskie kraje, szerząc tym samym idee integracji.

Dnia 18 kwietnia 1951 roku sześć europejskich krajów podpisało traktat paryski, powołujący do życia Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Państwami założycielskimi były Włochy, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg oraz RFN. Postanowienia traktatu weszły w życie w kolejnym roku, w lipcu. Czas ich obowiązywania przewidziano na pół wieku. Dziś Europejska Wspólnota Węgla i Stali jest organizacją historyczną, nieistniejącą. Egzystowała, zgodnie z założeniami, w ciągu dokładnie 50 lat. W tym czasie realizowała zadania, przewidziane w traktacie. Jej głównymi celami miało być wspieranie szeroko pojętego rozwoju gospodarczego, polepszanie standardów życia ludności oraz zwiększanie zatrudnienia w krajach członkowskich.

Cele te wspólnota realizowała poprzez tworzenie wspólnoty rynkowej, obejmującej już nie dwa, ale trzy standardowe surowce, wyznaczające kierunki działań przemysłu ciężkiego. Produktami tymi były węgiel, stal oraz później także żelazo. Postanowienia traktatu realizowane były też poprzez pracę czterech instytucji Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.

Władza ustawodawcza spoczywała w rękach Rady Ministrów EWWiS. Była ona również organem decyzyjnym. Z kolei władza wykonawcza należała do Wysokiej Władzy, stanowiącej organ analogiczny do Komisji Europejskiej w UE. Składała się z dziewięciu członków, wybieranych na 6-letnią kadencję. Warto wiedzieć, że rozłożenie przedstawicieli nie było równomierne we wszystkich krajach. Włochy, Niemcy i Francja miały w Wysokiej Władzy po dwóch przedstawicieli, a kraje Beneluxu tylko po jednym.

Organem opiniodawczym i doradczym we wspólnocie było Zgromadzenie, składające się z 78 posłów. Z kolei władza sądownicza należała do Trybunału Sprawiedliwości, kolejnej instytucji, przejętej następnie przez Unię Europejską. Po upływie pół wieku okazało się, że działalność EWWiS spełniła oczekiwania państw członkowskich. Postanowiły one rozszerzyć działalność i tym samym rozwijać ideę integracji na kolejne obszary.

W roku 1958 na mocy traktatów rzymskich powołane zostały do życia dwie kolejne organizacje: EWG, czyli Europejska Wspólnota Gospodarcza oraz Europejska Wspólnota Energii Atomowej. Organy wszystkich wspólnot zostały zintegrowane, co znacznie zminimalizowało koszta. Rok 2002 był czasem wygaśnięcia postanowień traktatu paryskiego i tym samym EWWiS przestała istnieć. Jej zadania włączono do kompetencji Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Siedem lat później ich spadkobierczynią stała się z kolei Unia Europejska.