KBWE - Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

KBWE - Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

Idea zwołania KBWE, czyli Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, narodziła się po II wojnie światowej, a dokładniej w latach 60-tych. Nie powstała jednak jedynie w odpowiedzi na wydarzenia militarne, ale przede wszystkim miała stać się sposobem na odbudowanie bezpieczeństwa w powojennej Europie.

Kraje zdeklarowały chęć rozwiązywania konfliktów na drodze pokojowej oraz wzajemnie zobowiązały się do nieagresji. Ponadto, w przypadku ataku na państwo, będące członkiem KBWE, inne kraje zagwarantowały udzielenie mu pomocy.

Porozumienie powstało na podstawie postanowień VIII rozdziału Karty Narodów Zjednoczonych. Inicjatorem zwołania KBWE był Adam Rapacki, ówczesny polski minister spraw zagranicznych. Swój pomysł przedstawił on w grudniu 1964 roku na sesji Zgromadzenia ONZ. Spotkanie w ramach KBWE odbyło się nieco później, bo dopiero w 1972 roku.

W kolejnych latach miały już miejsce systematycznie konferencje. Zwołanie KBWE pozwoliło na dostrzeżenie istotnej kwestii, a mianowicie sytuacji mniejszości narodowych. Zostało to udokumentowane w Akcie Końcowych KBWE, który znany jest również jako Wielka Karta Pokoju. Stanowi on rodzaj deklaracji, składającej się z 10 zasad, których przestrzeganie obowiązywało wszystkich uczestników KBWE. Kraje członkowskie przyjęły go na spotkaniu w Helsinkach, w 1975 roku.

Obejmował on wiele zasad, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa państwom Europy oraz wzajemną pomoc w razie niebezpieczeństwa. Akt zakładał suwerenną równość wszystkich państw oraz nienaruszalność ich granic. Każdy kraj zobowiązał się do szanowania myśli oraz przekonań innych, a także stania na straży przestrzegania praw człowieka. Istotnym zapewnieniem było pokojowe rozstrzyganie sporów oraz niestosowanie siły, gdy nie jest to konieczne. Kraje wyraziły również chęć współpracy między sobą.

Struktura organizacyjna KBWE zakładała istnienie szeregu instytucji i organów, zarówno politycznych jak i administracyjnych. Istniał między innymi Komitet Wysokich Przedstawicieli, będący organem zarządzającym oraz Rada KBWE, sprawująca rolę organu decyzyjnego i konsultacyjnego. KBWE istniała do 1994 roku, kiedy na zebraniu w Budapeszcie postanowiono stworzyć Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Zachowane zostały jej cele oraz główne organy. Wiele z nich zmieniło jednak nazwę.

OBWE nadal działa na rzecz utrzymania pokoju w Europie oraz dba o poszanowanie praw człowieka, w tym mniejszości narodowych. Polska bardzo aktywnie działa w ramach tej organizacji. W Warszawie znajduje się siedziba Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE. Organ ten jest odpowiedzialny na realizację wyżej wymienionych celów. Stoi również na straży przestrzegania zasad ustroju demokratycznego w państwach członkowskich.